آیۀ 81 بقره در تفسیر معتزلیان، اشعریان و امامیان

author

  • محمد مرادی دانشگاه قرآن و حدیث
Abstract:

آیۀ 81 سورۀ بقره دربارۀ عذاب گناهکارانی است که خطا و گناهشان بر جان آنان چیره شود. ویژگی عذاب آنها جاودانه بودن است. از آنجایی که اهل گناه، ممکن است کافر و ممکن است مسلمان باشند، در میان صاحب­نظران و مفسران، دربارۀ ابدی بودن عذاب اهل ایمان به جهت وجود ادلۀ دیگری دایر بر پاداش دایمی داشتن آنها، اختلاف نظر به وجود آمده است. این اختلاف مبتنی بر نوع نگرش هر یک از مفسران و یا گروه­ها دربارۀ تفسیر متن و چگونگی و میزان استفاده از عقل و داده­های برون متنی مانند روایات است. این نوشته با روش توصیف و تحلیل، بر آن است تا ضمن نقل دیدگاه­ها و بررسی هر یک از آنها دربارۀ وعده و وعید­های خداوند و نسبت بخشش و شفاعت و مشیت با این دو، به روشن شدن موضوع آیه و میزان مشمولیت عذاب و اهل عذاب کمک کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی تفسیر آیۀ اولی الأمر در المیزان و المنار

پژوهش حاضر در صدد مقایسۀ تفسیر المنار و المیزان در زمینۀ تفسیر آیۀ «اولی الامر»(نساء/ 59ا) است. تفسیر المیزان مصداق «اولی الامر» را در این آیه، امامان معصوم دانسته و امر به اطاعت از پیامبر و «اولی الامر» را در این آیه، دارای وزان واحد، مطلق و بی قید و شرط تلقی کرده و این آیه را اثبات کنندۀ عصمت رسول (ص) و «اولی الامر» به شمار آورده است و علت تکرار «اطیعوا» را تفاوت قلمرو اطاعت محسوب کرده است و ...

full text

تفسیر آیۀ «نور» از منظر ابن سینا و داراشکوه

از جمله مراتب قوای نظری نفس، بنابر تقریر ابن سینا، قوه‌ای است که استعداد کسب معقولات را دارد و عقل هیولانی نامیده می‌شود و با «مشکاۀ» در آیۀ نور مطابقت می‌کند؛ در مسیری که نفس به یک قوۀ خاص استکمال می‌یابد و به کمال خاصی می‌رسد، که همانا حصول شهودی و حضوریِ معقولات بالفعل در ذهن است و مصداق «نورٌ علی نور» در آیه است؛ از این کمال و قوه به‌ترتیب به عقل مستفاد و عقل بالفعل یاد می‌شود. سرانجام، عقل ف...

full text

نقش شناخت جغرافیایی «بابِل» در تفسیر آیه 102 بقره

یکی از آیات پر ابهام نزد مفسران، آیه 102 بقره است. در این آیه چند اختلاف مانند مکان بابل، نزول هاروت و ماروت، چگونگی سحر و مراد از شیاطین قابل ملاحظه است. آنچه امید به پاسخگویی به این ابهام‌ها را تقویت می‌کند واژه «بابِل» است که کمک زیادی در حل این اختلافات دارد. نام «بابل» تنها یک‌بار در قرآن آمده است. در این مقاله از نقطه نظر توجه مردم به سحر که مهم‌ترین موضوع به‌کار رفته در آیه است، به وقایع ...

full text

بررسی چگونگی بهره‌گیری از روایات در تفسیر قرآن به قرآن (مطالعه موردی تفسیر سوره بقره از تفسیر تسنیم)

تفسیر که به پرده برداشتن از چهره کلمات و جملات آیات قرآن تعریف شده، روش‌هایی دارد که ازجمله آنها روش تفسیر قرآن به قرآن است. در این روش برخی با ادعای کفایت قرآن برای بیان معانی خویش، نیازی به استفاده از روایات در تفسیر آیات نمی‌بینند. در میان تفاسیر شیعه، ازجمله تفاسیر مدعی پیروی از این روش، تفسیر تسنیم است. در این تفسیر که تکمله تفسیر المیزان شمرده شده، مفسر با جدا نمودن بخش روایی از بخش تفسیر...

full text

تفسیر آیۀ «نور» از منظر ابن سینا و داراشکوه

از جمله مراتب قوای نظری نفس، بنابر تقریر ابن سینا، قوه ای است که استعداد کسب معقولات را دارد و عقل هیولانی نامیده می شود و با «مشکاۀ» در آیۀ نور مطابقت می کند؛ در مسیری که نفس به یک قوۀ خاص استکمال می یابد و به کمال خاصی می رسد، که همانا حصول شهودی و حضوریِ معقولات بالفعل در ذهن است و مصداق «نورٌ علی نور» در آیه است؛ از این کمال و قوه به ترتیب به عقل مستفاد و عقل بالفعل یاد می شود. سرانجام، عقل ف...

full text

بررسی تفسیر آیۀ پنجاه و چهار سورۀ مائده در متون عرفانی

هدف در این پژوهش، نشان‌دادن جریانی است که در آن مفهوم حبّ الهی تبیین می‌شود. این بررسی همراه با تأویل عارفان از قرآن کریم و تحلیل نوشته‌های متون تفسیری و غیرتفسیری عرفانی دربارة آیۀ پنجاه و چهار سورۀ مائده (معروف به آیۀ ارتداد) است. آثار بررسی‌شده در این مقاله از ابتدا تا قرن چهاردهم هجری، به‌ترتیب تاریخ نگارش است. نویسندگان عارف، باتوجه‌به «یحبّهم و یحبّونه»، آیۀ ارتداد را مجوز حبّ الهی دانسته‌اند...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 1

pages  26- 48

publication date 2015-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023